Tài khoản 337 – Thanh toán theo tiến độ hợp đồng xây dựng là một tài khoản đặc thù, được sử dụng trong kế toán các doanh nghiệp xây lắp để phản ánh số chênh lệch giữa tổng số tiền khách hàng thanh toán theo tiến độ kế hoạch và tổng giá trị khối lượng xây lắp đã thực hiện (doanh thu) tương ứng với phần công việc đã hoàn thành. Tài khoản này đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo nguyên tắc phù hợp giữa doanh thu và chi phí trong các hợp đồng xây dựng dài hạn, đặc biệt là khi áp dụng phương pháp kế toán doanh thu theo tỷ lệ hoàn thành.
1. Nguyên tắc kế toán Tài khoản 337
Việc hạch toán Tài khoản 337 phải tuân thủ các nguyên tắc sau đây theo Thông tư 200/2014/TT-BTC:
Chỉ áp dụng cho doanh nghiệp xây lắp
Tài khoản 337 chỉ sử dụng đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây lắp, thực hiện hợp đồng xây dựng có thời gian thực hiện kéo dài và được thanh toán theo tiến độ.
Phản ánh phần chênh lệch giữa tiền thu và doanh thu ghi nhận
Tài khoản này không ghi nhận riêng biệt doanh thu hay tiền thu được từ khách hàng. Thay vào đó, nó phản ánh phần chênh lệch giữa:
- Tổng số tiền đã thu từ khách hàng theo tiến độ hợp đồng
- Giá trị khối lượng xây lắp đã hoàn thành tương ứng được ghi nhận là doanh thu
Điều chỉnh doanh thu theo tiến độ thực hiện
Số dư trên tài khoản 337 sẽ được điều chỉnh khi ghi nhận doanh thu đối với phần công trình hoặc hạng mục công trình đã hoàn thành và bàn giao cho khách hàng.
Xử lý cuối kỳ kế toán
- Nếu tiền đã thu lớn hơn doanh thu đã ghi nhận: Ghi Có TK 337. Phản ánh khoản doanh thu chưa thực hiện hoặc nợ phải trả cho khách hàng.
- Nếu tiền đã thu nhỏ hơn doanh thu đã ghi nhận: Ghi Nợ TK 337. Phản ánh khoản phải thu khách hàng hoặc doanh thu đã thực hiện nhưng chưa thu tiền.
Không để lại số dư khi hợp đồng kết thúc
Khi hợp đồng hoàn tất, toàn bộ các khoản chênh lệch phải được xử lý, đảm bảo Tài khoản 337 không còn số dư.
Theo dõi chi tiết từng hợp đồng
Do tính chất đặc thù, mọi phát sinh liên quan đến TK 337 cần được theo dõi chi tiết theo từng hợp đồng xây dựng cụ thể để đảm bảo minh bạch và dễ kiểm tra đối chiếu.
2. Kết cấu và nội dung phản ánh của Tài khoản 337
Tài khoản 337 là tài khoản lưỡng tính, có thể có số dư bên Nợ hoặc bên Có tùy vào mối quan hệ giữa doanh thu đã ghi nhận và số tiền khách hàng đã thanh toán theo tiến độ.
Bên Nợ của TK 337 phản ánh:
- Giá trị doanh thu thuần đã ghi nhận trong kỳ tương ứng với khối lượng xây lắp hoàn thành.
- Số chênh lệch đã ghi nhận ở bên Có đầu kỳ, trong trường hợp số tiền khách hàng thanh toán vượt quá doanh thu đã ghi nhận, được kết chuyển để điều chỉnh giảm khoản phải thu.
Bên Có của TK 337 phản ánh:
- Số tiền khách hàng đã thanh toán hoặc sẽ thanh toán theo tiến độ hợp đồng.
- Số chênh lệch đã ghi nhận ở bên Nợ đầu kỳ, trong trường hợp doanh thu đã ghi nhận lớn hơn số tiền khách hàng đã trả, được kết chuyển để điều chỉnh tăng doanh thu.
Số dư cuối kỳ của TK 337 thể hiện:
- Số dư bên Có: Khách hàng đã trả tiền nhiều hơn giá trị công việc hoàn thành tương ứng đã ghi nhận doanh thu. Đây là doanh thu chưa thực hiện hoặc khoản trả trước của khách hàng.
- Số dư bên Nợ: Giá trị khối lượng hoàn thành đã ghi nhận doanh thu cao hơn số tiền khách hàng đã thanh toán. Khoản này được trình bày là phải thu khách hàng.
3. Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu theo Thông tư 200
Dưới đây là các bút toán cơ bản khi hạch toán Tài khoản 337:
3.1. Phản ánh số tiền khách hàng đã thanh toán hoặc sẽ thanh toán theo tiến độ kế hoạch
Nội dung này phản ánh tổng số tiền mà doanh nghiệp đã thu được hoặc có quyền thu được từ khách hàng, dựa trên tiến độ hợp đồng, không phụ thuộc vào khối lượng thực tế đã hoàn thành.
a) Khi khách hàng thanh toán tiền theo tiến độ (dựa trên ủy nhiệm chi hoặc giấy báo Có):
Ghi nhận khoản tiền thực tế đã nhận:
- Nợ TK 111 – Tiền mặt
- Hoặc Nợ TK 112 – Tiền gửi Ngân hàng
- Có TK 337 – Thanh toán theo tiến độ hợp đồng xây dựng
b) Khi lập hóa đơn theo tiến độ kế hoạch nhưng chưa thu tiền (chỉ ghi nhận phải thu):
Ghi nhận khoản phải thu khách hàng:
- Nợ TK 131 – Phải thu của khách hàng
- Có TK 337 – Thanh toán theo tiến độ hợp đồng xây dựng
- Có TK 3331 – Thuế GTGT phải nộp (33311 – GTGT đầu ra)
3.2. Ghi nhận doanh thu tương ứng với giá trị khối lượng xây lắp đã hoàn thành
Khi xác định doanh thu tương ứng với phần công việc đã hoàn thành (theo tỷ lệ hoàn thành hoặc khi bàn giao hạng mục), kế toán ghi:
Nợ TK 337 – Thanh toán theo tiến độ hợp đồng xây dựng
Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ (thường là 5117 nếu liên quan đến bất động sản, hạ tầng…)
3.3. Xử lý số dư cuối kỳ của Tài khoản 337 (điều chỉnh doanh thu)
Trường hợp 1: TK 337 có số dư Bên Có
Khách hàng đã thanh toán nhiều hơn giá trị khối lượng đã hoàn thành. Phản ánh doanh thu chưa thực hiện:
- Nợ TK 511 – Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
- Có TK 337 – Thanh toán theo tiến độ hợp đồng xây dựng
Trường hợp 2: TK 337 có số dư Bên Nợ
Khối lượng công việc đã hoàn thành lớn hơn số tiền khách hàng thanh toán. Phản ánh doanh thu đã thực hiện nhưng chưa thu hết tiền:
- Nợ TK 337 – Thanh toán theo tiến độ hợp đồng xây dựng
- Có TK 511 – Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
Lưu ý:
Điều chỉnh doanh thu cuối kỳ là bắt buộc để tuân thủ nguyên tắc phù hợp trong kế toán, đảm bảo doanh thu phản ánh đúng thực tế hợp đồng và tiến độ thanh toán.
3.4. Các trường hợp khác liên quan
1. Khách hàng ứng trước tiền trước khi phát sinh tiến độ kế hoạch
Trường hợp này, không ghi nhận vào TK 337 ngay lập tức.
Khoản tiền ứng trước được hạch toán vào:
- TK 131 – Phải thu của khách hàng
- Hoặc TK 3387 – Doanh thu chưa thực hiện (nếu là dịch vụ)
Chỉ khi hợp đồng bắt đầu thực hiện theo tiến độ, khoản ứng trước mới được đối trừ vào TK 337.
2. Khi kết thúc hoặc thanh lý hợp đồng xây dựng
Doanh nghiệp phải xử lý hết số dư của TK 337 liên quan đến hợp đồng.
Kết chuyển số dư còn lại sang:
- TK 511 – Nếu là doanh thu đã thực hiện
- TK 131/331 – Nếu là khoản phải thu hoặc phải trả
Không để tồn số dư trên TK 337 khi hợp đồng đã kết thúc.
3. Doanh nghiệp không áp dụng phương pháp tỷ lệ hoàn thành
Trong trường hợp chỉ ghi nhận doanh thu khi bàn giao toàn bộ công trình:
- TK 337 vẫn được sử dụng để theo dõi số tiền đã thu theo tiến độ
- Khi bàn giao, toàn bộ số dư Có của TK 337 sẽ được kết chuyển sang Nợ TK 511, phản ánh đúng doanh thu thực hiện trong kỳ.
Kết luận
Tài khoản 337 – Thanh toán theo tiến độ kế hoạch hợp đồng xây dựng là công cụ quan trọng trong việc theo dõi nghĩa vụ tài chính giữa nhà thầu và chủ đầu tư trong các hợp đồng xây dựng dài hạn. Việc hạch toán đúng tài khoản này không chỉ đảm bảo tuân thủ quy định kế toán theo Thông tư 200 mà còn giúp doanh nghiệp xây dựng phản ánh trung thực tình hình tài chính và tiến độ thực hiện dự án. Qua bài viết này, Vi-Office hy vọng đã mang đến cho bạn cái nhìn rõ ràng và đầy đủ nhất để vận dụng hiệu quả tài khoản 337 trong công tác kế toán xây dựng.
Bài viết mới nhất